Huisartsen en ETZ: samen schaarste te lijf

Bij het horen van het woord schaarste denkt niet iedereen meteen aan de huidige tekorten in de gezondheidszorg. “Toch zitten we al een tijd in de periode van schaarste”, zeggen ETZ-bestuurder Anita Wydoodt en Leonie Tromp, huisarts en medisch directeur PrimaCura.

Ons zorgsysteem piept en kraakt al enige tijd. De duurzame zorg dreigt permanent in gevaar te komen. En onderwijl lijkt het alsof een groot deel van de politici op twee oren ligt te slapen, klinkt het uit de mond van de kritische artsen die aanwezig zijn op de recente bijeenkomst van de Klankbordgroep Huisartsen in de aula van het ETZ. Hoe valt nog te voorkomen dat de zorg in Midden-Brabant in een grote crisis belandt? Dat is de vraag die daarbij op tafel ligt.

Keuzes

Gezien de complexiteit van het probleem zijn meerdere interventies voor de korte en middellange termijn nodig, volgens Wydoodt en Tromp. Ze belichten vier gebieden waar verandering noodzakelijk is. Van groot belang is dat een nog intensievere en eensgezinde samenwerking tot stand komt tussen huisartsen, het ziekenhuis en de daar werkzame medisch specialisten.
Schaarste dwingt in onze samenleving iedereen tot het maken van keuzes. De beperkte middelen in de gezondheidszorg zullen dus eerlijk moeten worden verdeeld. Wie moet daarover beslissen, is de vraag die Tromp de vergadering voorspiegelt: “Scherpe keuzes zijn daarbij nodig. Daar winnen we geen van allen de populariteitsprijs mee”.

Personeelstekort

Aan de hand van de actuele ontwikkelingen en de toenemende vergrijzing in ons land laat Tromp zien hoe de groei van het aantal ‘zorghanden’ voor hulp aan patiënten jaar op jaar is toegenomen. Op dezelfde voet doorgaan leidt tot de vaststelling dat op korte termijn op elke Nederlandse inwoner twee zorgverleners nodig zijn. De vraag vanuit de patiënten en de handelwijze van de sector zelf moeten dus veranderen. Wetenschappelijke ramingen geven aan dat in 2025 het personeelstekort in de zorg al zal zijn opgelopen naar 56.000 tot 62.000 werknemers. “Dus ons huidige tekort gaan we niet wegwerken. Dat personeel komt er gewoon niet meer”, meent Wydoodt.

Knelpunt

Bij beide bestuurders is al enige tijd de hoop vervlogen dat de overheid op korte termijn via beleid of wet- en regelgeving de complete zorgketen van nieuwe lucht zal voorzien. “Feitelijk is de politiek wel aan zet. Maar daar gebeurt niet veel”, zegt Tromp.
Het grootste knelpunt is ook volgens de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) niet de financiële, maar juist de personele houdbaarheid van ons zorgstelsel. Zo heeft het ETZ recent het aantal bedden verminderd en al eerder is de SEH op locatie ETZ TweeSteden gesloten. Om dat groeiend tekort aan menskracht te beperken, moet volgens de WRR worden ingezet op het behoud van de huidige zorgverleners.
Wydoodt: “Daar willen wij inderdaad vol op inzetten. Daarnaast maken we ook met onze partners in het veld afspraken. Niet bij elkaar de beste mensen proberen weg te lokken”. Tromp: “Alleen samen kunnen we proberen dit probleem het hoofd te bieden”. Ze haalt daartoe een alleszeggende uitspraak aan: “Iemand anders de schuld geven is een van de beste manieren om met een probleem te blijven zitten”.

Niet alles kan

Beide bestuurders zijn het eens dat een stop moet worden gezet op de ongebreidelde publieke vraag naar zorg. Het door professor Dunning eind vorige eeuw gelanceerde adagium ‘niet alles wat medisch kan, moet ook altijd’, mag wat Tromp en Wydoodt weer gaan gelden. “We zullen bij de burgers een nieuw bewustzijn moeten creëren zodat ze alleen naar huisarts en ziekenhuis gaan als het echt nodig.”
Daartoe wil Wydoodt ten behoeve van de patiënt nieuwe middelen gaan inzetten. De digitalisering zoals die nu al onder 100.000 mensen in patiëntenportaal ‘MijnETZ’ is geactiveerd, moet op korte termijn via een publiekscampagne bij alle 500.000 inwoners van het zorggebied van het ziekenhuis worden uitgerold. Patiënten kunnen daarin hun eigen dossier raadplegen, uitslagen inzien en waar nodig medische zaken opzoeken. “Bij huisartsen is het digitaal inkijken van hun dossier ook al mogelijk”, vult Tromp aan. “Veel huisartsenpraktijken werken met een app om afspraken te maken, e-consulten te doen of herhaalrecepten aan te vragen.”

Digitale stappen

Nieuwe digitale stappen moeten de druk op de zorg de komende jaren verder ontlasten, geeft de ETZ-bestuurder aan. Een digitale triage is in enkele landen al de normaalste zaak van de wereld. “Daar moeten we hier ook aan gaan werken.” Tromp: “Ook het eerst kijken op de website Thuisarts.nl kan burgers heel goed helpen bij medische vragen voordat de huisarts of huisartsenspoedpost gebeld wordt”. In samenspraak met onder anderen de bibliotheek kunnen burgers die niet zo bedreven zijn met computers binnenkort wegwijs worden gemaakt hoe dat in zijn werk gaat, belooft Wydoodt.

Anders werken

Niet alle vragen die in de zorg terechtkomen zijn medische vragen. Sommige problemen horen in het sociaal domein thuis. Streven is om de zorg zo dicht mogelijk bij de patiënt te bieden. Zorg thuis, als het kan. En dat betekent niet ‘zorg over de schutting gooien’. Wydoodt: “Stoppen met elkaar als zorgverleners de maat te nemen. Het ziekenhuis en de specialisten hebben er belang bij dat huisartsen niet overbelast worden”. Tromp: “Een huisarts zegt nooit nee. Die neemt altijd de telefoon op, maar we moeten echt samen anders gaan werken”.

Zelfredzaamheid

Wydoodt: “Als we de zorg op de lange termijn op niveau willen houden, is de inzet van meer digitale zorg onontkoombaar. We zullen betere hulpsystemen voor de patiënt thuis nodig hebben en we moeten de burgers bewust maken dat niet alles wat wellicht medisch mogelijk is ook kan of een noodzakelijke handeling is. Patiënten zijn in de loop der jaren hun zelfredzaamheid kwijtgeraakt. Dat moet weer terugkomen in onze samenleving. We hoeven niet voor elk kwaaltje naar een dokter te stappen”.

Bron: Buitenpost nummer 12 – Juni 2022